Article

27518

1509 – Wojna polsko-mołdawska: zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Chocimiem.


Bitwa stoczona 4 października 1509 między wojskami polskimi dowodzonymi przez hetmana Mikołaja Kamienieckiego, a Mołdawianami dowodzonymi przez Kopacza. Zakończyła się zwycięstwem Polaków i była ostatnim starciem zbrojnym wojny polsko-mołdawskiej, rozpoczętej w 1502 roku, a zakończonej traktatem pokojowym w Kamieńcu Podolskim 22 stycznia 1510.

Kiedy część pospolitego ruszenia sforsowała rzekę, do przeprawy zaczęły przygotowywać się chorągwie nadworne i zaciężne. W tym momencie zaatakowała Mołdawskia ze wsparciem oddziałów tureckich. Uderzeno od północnego zachodu, od strony twierdzy chocimskiej. Pomimo tego zaatakowani Polacy nie ulegli panice i szybko ustawili się do bitwy. Podczas walki polska jazda zaciężna odłączyła się, obeszła wzgórze z którego atakowali Mołdawianie i uderzyła na nich od tyłu. Spowodowało to odwrót ich wojsk, przerodzony w ucieczkę. Podczas pogoni do niewoli wzięto wielu dostojników hospodara. Pięćdziesięciu spośród nich zostało ściętych.
Po bitwie
22 stycznia 1510 roku podpisano w Kamieńcu traktat pokojowy, w którym Bogdan definitywnie zrzekł się pretensji do Pokucia i planów małżeńskich z Elżbietą Jagiellonką, oraz zwrócił kontrakt małżeński. Część tej wojny polsko-mołdawskiej, tocząca się w latach 1504–1510, nazywana jest „krwawymi swatami”.

1705 – Stanisław Leszczyński i jego żona Katarzyna Opalińska zostali koronowani na króla i królową Polski.

Stanisław Bogusław Leszczyński herbu Wieniawa (ur. 20 października 1677 we Lwowie, zm. 23 lutego 1766 w Lunéville) – król Polski w latach 1705–1709 i 1733–1736 jako Stanisław I Leszczyński , książę Lotaryngii i Baru w latach 1738–1766, wolnomularz[1].


Stanisław Leszczyński

Po zajęciu Warszawy przez wojska szwedzkie w 1704, wroga królowi Augustowi II Saskiemu szlachta polska zawiązała konfederację warszawską i 16 lutego zdetronizowała króla. Leszczyński, jako delegat konfederacji spotkał się z królem szwedzkim Karolem XII w Lidzbarku Warmińskim. Szwedzki władca wysunął go jako kandydata do tronu. Leszczyński początkowo złożył zobowiązanie, że koronę przyjmie jedynie w depozyt i przekaże ją Jakubowi Sobieskiemu. Obietnicy nigdy nie dotrzymał. 12 lipca 1704, sejm elekcyjny, potwierdził formalnie wybór nowego króla. Dopiero jednak 4 października 1705 został koronowany na  króla Polski przez arcybiskupa lwowskiego Konstantego Józefa Zielińskiego.
Przez cały 5-letni okres panowania Leszczyńskiego trwała w Polsce wojna przeciwko szwedzkiej okupacji, przy czym August II Mocny (Wettyn) dopiero w 1706 zrzekł się swej polskiej korony na rzecz nowego króla. Przebywające wRzeczypospolitej wojska rosyjskie zniszczyły dobra Leszczyńskiego, zwłaszcza Leszno, które spaliły, ludność miasta wymordowały lub wywiozły w głąb Rosji. Po zniszczeniu przez Rosjan ekspedycyjnej armii szwedzkiej pod Połtawą 8 lipca 1709, Szwedzi opuścili także ziemie Rzeczypospolitej.
Historia tego władcy ciągnie się jeszcze dość długo ale o tym napisze kiedy indziej

Herb Stanisława Leszczyńskiego jako dożywotniego Króla Polski

1795 – Prusacy zrabowali ze skarbca na Wawelu polskie insygnia koronacyjne.

repliki Polskich insygniów koronacyjnych

15 czerwca 1794 roku żołnierze pruscy nie napotykając większego oporu weszli do Krakowa. Tego samego dnia obsadzili Wawel i zamienili zamek w twierdzę, do której nikogo postronnego nie wpuszczali. Niedługo później komendant miasta, generał Leopold von Reuts rozpoczął korespondencję z Berlinem w sprawie dalszych losów wyposażenia rezydencji królów polskich. Rozkazem króla Fryderyka Wilhelma II miał w największej tajemnicy przekazać Skarbiec Koronny tajnemu radcy Ludwikowi Antoniemu von Hoymowi, który z kolei miał zabezpieczyć jego transport przez Śląsk do Berlina. Zadanie wywiezienia kosztowności wykonano w nocy z 3 na 4 października 1795 roku. Sprowadzony przez Prusaków ślusarz wyłamał zamki w drzwiach komnat skarbca, a następnie otworzył wszystkie skrzynie i puzdra. Skradziono drogocenne precjoza i klejnoty koronne pozostawiając tylko to co nie miało wartości kruszcowej. Polskie insygnia koronacyjne przewieziono do Berlina, gdzie stały się częścią skarbca Hohenzollernów. Kilka lat później, po przegranej wojnie z cesarzem Napoleonem I, zbankrutowany król pruski Fryderyk Wilhelm III kazał zarządzeniem z 17 marca 1809 roku rozbić i przetopić polskie regalia królewskie. W 1811 roku przeprowadzono w Królewcu ich komisyjne zniszczenie. Z pozyskanego złota i srebra wybito monety. Kamienie szlachetne i inne przedmioty niewykonane z drogocennych kruszców sprzedano.


Insygnia Augusta III i Marii Józefy

O Skarbiec Koronny upominał się na kongresie wiedeńskim w 1815 roku car Rosji Aleksander I Romanow noszący tytuł króla polski. Nic jednak nie odzyskał, gdyż polskie klejnoty monarsze już wówczas nie istniały. Mikołaj I, który jako kolejny władca rosyjski upominał się o zwrot zagrabionych kosztowności też niczego nie otrzymał od władcy Prus. Podczas swojej koronacji w Warszawie (1829) użył więc zastępczo zamiast Korony Chrobrego korony carskiej przywiezionej na tę okoliczność z Moskwy.
Już w 1796 roku rozpoczęły się starania polskich kolekcjonerów o ratowanie zachowanych po polskich monarchach pamiątek. Nieliczne przedmioty od XVIII wieku były w kolekcjach prywatnych. To co zachowało się ze skarbca na Wawelu zdołał pozyskać Tadeusz Czacki. Jego znaleziska posłużyły później w uzupełnieniu kolekcji Izabeli Czartoryskiej w Puławach. W XIX wieku miejscem gdzie znalazło się wiele regaliów był skarbiec katedralny w Krakowie. Dużo rzeczy przywłaszczyli sobie władcy państw zaborczych. W Ermitażu w Petersburgu i innych rosyjskich kolekcjach umieszczono wiele precjozów, które różnymi drogami stały się własnością carów. Przedmioty, których nie udało się spieniężyć królom pruskim z zagrabionego Skarbca Koronnego pozostawały nadal w ich zbiorach.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości od 1918 roku prowadzono badania nad odnalezieniem zaginionych insygniów. Po pokoju ryskim zawartym z bolszewicką Rosjąodzyskano niektóre regalia i wiele cennych przedmiotów, będących przed I wojną światową w posiadaniu carów. Przede wszystkim powrócił do Polski miecz koronacyjnySzczerbiec, który po przekazaniu na Wawel stał się zalążkiem stałej wystawy Skarbiec Koronny. W 1925 roku zakupiono insygnia koronacyjne Augusta III i jego małżonki Marii Józefy, których właścicielem był zdetronizowany król Saksonii Fryderyk August III Wettyn. Przekazano je do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Na Zamek Królewski w Warszawie powróciły w latach dwudziestych XX wieku prywatne regalia Stanisława Augusta Poniatowskiego. Niektóre przedmioty zarówno w okresie międzywojennym jak i po II wojnie światowej odzyskano dzięki ofiarności sponsorów i filantropów (np. w 1963 roku na Wawel w ten sposób trafił miecz ceremonialny Zygmunta I Starego).



1918 – Gen. Józef Haller objął naczelne dowództwo nad Armią Polską we Francji.

Józef Haller przysięga na sztandar Armii Polskiej

 Armią Hallera – polska ochotnicza formacja wojskowa powstała w czasie I wojny światowej w roku 1917, powołana dekretem prezydenta FrancjiRaymonda Poincarégo 4 czerwca 1917 z inicjatywy Romana Dmowskiego oraz kierowanego przez niego Komitetu Polskiego Narodowego.

Tuż po wybuchu I wojny światowej koła polskie we Francji zwróciły się do rządu francuskiego o wyrażenie zgody na formowanie sił zbrojnych na terenie swojej drugiej ojczyzny. 21 sierpnia 1914 rząd Francji wyraził na to zgodę. Armia została zorganizowana na zasadzie zaciągu ochotniczego spośród Polaków służących w wojsku francuskim, polskich jeńców wojennych z armii państw centralnych, a także z polskiej emigracji z Francji, Stanów Zjednoczonych, Kanady (poprzez Obóz Kościuszko) i Brazylii. Kilkuset Polaków, w większości członków Sokoła i Strzelca zameldowały się w punktach meldunkowych. Pierwsza 180 osobową polska kompanię rekrucką skierowano 25 sierpnia do obozu szkoleniowego w Bayonne.


Louis Archinard

Pierwszym dowódcą był Francuz generał Louis Archinard. Na mocy porozumienia z rządem Francji Komitet Narodowy Polski uzyskał 28 września 1918 r. pełną kontrole polityczną nad Armią. Wskutek porozumienia armia została uznana za "jedyną, samodzielną, sojuszniczą i współwalczącą armię polską". Francuskiego dowódcę 4 października 1918 zastąpił gen. Józef Haller.

Żołnierze w historycznych mundurach
Warszawa 11 listopada 2007

1944 – 1. dzień po upadku powstania warszawskiego: Rada Ministrów podjęła uchwałę o żałobie narodowejw związku z kapitulacją Warszawy.

Rada Ministrów podjęła uchwałę o 2-tygodniowej żałobie narodowej; rozpoczęła się tego dnia. Powodem - klęska Warszawy.
Nadany został ostatni (10-minutowy komunikat) Błyskawicy. Następnie radiostacja została zniszczona przez kierownika zespołu - Jana Georgicę(ps. Grzegorzewicz).



Budujmy mądrze Polskę nawet w grze esim


Previous article:
2 Października. (10 years ago)